Żeby dobrze opisać funkcje poszczególnych materacy przeciwodleżynowych, na początku należy wyjaśnić co to są w ogóle odleżyny i dlaczego warto się starać aby nie dopuścić do ich powstania.
Odleżyna to owrzodzenie skóry, które powstaje w wyniku działania czynników takich jak ucisk i tarcie.
Istnieje kilka skal stosowanych do klasyfikacji odleżyn w zależności od stopnia uszkodzenia skóry, głębokości uszkodzenia lub wielkości.
Europejski Komitet Doradczy ds. Odleżyn (EPUAP) wprowadził w 2009 roku następującą klasyfikację:
Stopień 1 – Skóra nieuszkodzona z miejscowym zaczerwienieniem nieblednącym, zwykle umiejscowiona nad wyniosłością kostną. W przypadku skóry silnie pigmentowanej, blednięcie i zaczerwienienie może być trudno dostrzegalne. Jedynym objawem może być lokalna zmiana barwy skóry, odróżniająca się od otoczenia.
Stopień 2 – Utrata części grubości skóry właściwej, objawiająca się jako płytkie otwarte owrzodzenie, z czerwonym/różowym dnem rany bez ziarniny. Może też występować w postaci nieuszkodzonego albo pękniętego/otwartego pęcherza wypełnionego osoczem.
Stopień 3 – Utrata skóry pełnej grubości. Widoczna jest tkanka podskórna, ale mięśnie i ścięgna nie są widoczne. Ziarnina może być obecna, ale nie utrudnia oceny głębokości ubytku tkanki. Może być obecne podminowanie brzegów rany oraz drążące tunele.
Stopień 4 – Utrata skóry pełnej grubości z odsłonięciem kości, ścięgien i mięśni. Ziarnina i martwica pokrywają w części albo w całości dno rany. Często obecne podminowanie brzegów rany oraz drążące tunele.
Inną, popularną skalą stosowaną do oceny odleżyn jest pięciostopniowa skala Torrance’a.
Klasyfikacja odleżyn wg Torrance’a:
Stopień I – zaczerwienienie blednące; ucisk palcem powoduje zblednięcie zaczerwienienia, ponieważ mikrokrążenie nie jest jeszcze uszkodzone
Stopień II – zaczerwienienie nieblednące; dokonane uszkodzenie mikrokrążenia. Mogą pojawiać się powierzchniowe uszkodzenia naskórka, pęcherze i ból
Stopień III – uszkodzenie wszystkich warstw skóry do granicy z tkanką podskórną. Brzegi rany są dobrze odgraniczone, otoczone obrzękiem i rumieniem, dno wypełnia czerwona ziarnina lub żółte masy rozpadających się tkanek
Stopień IV – uszkodzenie obejmuje skórę i tkankę podskórną. Brzeg rany zwykle dobrze odgraniczony, dno odleżyny może pokrywać czarna martwica
Stopień V – martwica dotyczy także powięzi i mięśni, czasem stawów i kości. Powstają jamy i „kieszenie”, które są ze sobą połączone. Rana wypełniona jest czarnobrązowymi masami rozpadających się tkanek.
Wybór odpowiedniego materaca dla osoby obłożenie chorej z pewnością nie jest łatwą sprawą. W sklepach medycznych można znaleźć wiele modeli w bardzo różnych cenach. Ale czy wiemy na co zwrócić uwagę przy zakupie? Poniżej postaram się opisać kilka rodzajów materacy przeciwodleżynowych. Może komuś pomoże to przy wyborze odpowiedniego modelu dla bliskiej mu osoby.
1. Materac przeciwodleżynowy typu GOFER
Materac wykonany z pianki poliuretanowej z charakterystycznymi nacięciami, które tworzą kształt gofra, stąd jego nazwa.
Materace takie rekomendowane są dla pacjentów z niskim ryzykiem odleżynowym.
2. Materac pneumatyczny bąbelkowy (pęcherzykowy) – różnie nazywany
Skuteczny przy leczeniu i profilaktyce odleżyn do 1 stopnia wg skali EPUAP.
Jest to materac wyposażony w kompresor, pompę, która nieustannie pompuje powietrze do wnętrza materaca. Składa się on z dwóch komór, które na przemian są wypełniane powietrzem (co druga napompowana). Cykl trwa 10-15 minut. Dzięki temu rozwiązaniu nie ma stałego ucisku w jednym miejscu i zapobiega to powstawaniu odleżyn.
Materac bąbelkowy jest przeznaczony dla osób o mniejszej wadze ciała. Zwykło się przyjmować, że pacjent nie może ważyć więcej niż 100 kg. Producent co prawda na opakowaniu podaje wagę dla takich materacy nawet do 120 kg, jednak ja bym podchodziła do tej informacji raczej sceptycznie.
3. Materac przeciwodleżynowy rurowy.
Podzielony jest na komory powietrzne, które pompa cyklicznie napełnia powietrzem i opróżnia. Dzięki temu nie ma miejsc na ciele, które byłyby stale w kontakcie z podłożem. Materac zapewnia odpowiednią wentylację, ukrwienie i izolacje cieplną miejsc narażonych na powstawanie odleżyn.
Dlaczego materac rurowy jest lepszy od bąbelkowego?
- materace rurowe są bardziej elastyczne, miękkie i przyjemniejsze w użytkowaniu niż materace bąbelkowe
- materac rurowy jest wyższy przez co uniemożliwia kontakt ciała pacjenta z podłożem
- dzięki poprzecznie ułożonym komorom zapewnia lepszą przewiewność i odprowadzanie wilgoci
- jest bardziej wytrzymały nawet przy ciężkich osobach, świadczy to o jakości wykonania i bardzo dobrej wydajności pompy
- jako jedyny skutecznie działa również na łóżku z regulacją oparcia – z łamanym leżem
- ma możliwość odłączenia segmentów w celu stałego odciążenia odcinków ciała np. w miejscu istniejącej już odleżyny, umożliwia w ten sposób ich gojenie
- większość materacy rurowych posiada zapasowy segment w razie przebicia ostrym przedmiotem, wymiana jest bardzo prosta i przede wszystkim szybka
- materac rurowy jest skuteczny i polecany przy przeciwdziałaniu i leczeniu odleżyn II-IV stopnia
Zostaw Komentarz